گلدان هوشمند اسمارتیپات، حاصل تلاش استارتآپی از اصفهان است. با داستان پشت صحنه این گروه بیشتر آشنا شوید.
آذرماه سال 95 بود که دانشگاه صنعتی اصفهان برای دانشجویان خود رویدادی با محوریت کشاورزی برگزار کرد. در این رویداد دانشگاهی که طی یک هفته برگزار شد، دانشجویان برای مشکلات مختلفی که در زمینه کشاورزی وجود داشت، ایدههای مختلفی ارائه میکردند. داورها ایدهها را غربالگری اولیه میکردند و ایدههای برتر را انتخاب میکردند. تیمهای برگزیده یک هفته فرصت داشتند روی ساخت محصول، مدل کسبوکار، بازار و چالشهای آن کار کنند. در پایان هفته ارائهای از دستاوردهای خود ارائه میدادند و داوران بهترین گروهها را انتخاب میکردند.
در این رویداد بود که گروه اسمارتپات با ایده گلدان هوشمند شکل گرفت.

از رویداد دانشگاهی کشاورزی تا ورود به شتابدهنده
زمینه اصلی اعضای گروه برق بود و یکی دو نفر هم کشاورزی را به عنوان رشته دانشگاهی دنبال میکردند. در ابتدا هفت دانشجوی سالآخری بودند و با حضور در این رویداد تصمیم گرفتند ایده جدیدی را دنبال کنند. ایده گلدان هوشمند مطرح شد، گلدان هوشمندی که میتوانست شرایط مورد نیاز گیاه را تشخیص دهد و متناسب با نوع گیاه رفتار کند.
رویداد به اتمام رسید و تیم گلدان هوشمند اولین گروهی بود که به شتابدهنده اکسل اصفهان معرفی شد. در این رویداد چیزی حدود 110 تیم انتخاب شدند. بعد از بررسی ایدههای مطرح شده توسط داوران شتابدهنده، 15 تیم انتخاب شدند که اسمارتیپات هم یکی از آنها بود. از این تعداد بعد از چند ارائه و بررسی 7 گروه باقی ماند.
در این مرحله اسمارتیپات و سایرین 35 روز وقت داشتند به لحاظ فنی محصول خود را بهبود ببخشند، به بازار بروند، تست بگیرند و مجددا محصول را اصلاح کنند. در نهایت چهار گروه باقی ماندند که توانستند وارد دوره شش ماهه شتابدهی شوند. اسمارتیپات هم پس از گذارندن موفقیتآمیز این دوره تیرماه 97 دمودی خود را برگزار کردند.
محصول خاص، بازار خاص
حسین کریمیان، مدیر اسمارتیپات درباره آشنایی این گروه با نیکاستارتر میگوید: «با یکی از کاربران نیکاستارتر که در زمینه گلوگیاه فعالیت میکرد، همکاری داشتیم که ما را با نیکاستارتر آشنا کرد و همین به مرور باعث شد ورود به سامانه تامین مالی جمعی را در نظر بگیریم و در نهایت محصول خود را کراودفاند کنیم.»
اما این گروه برای توسعه بازار خود به تامین مالی جمعی بسنده نکردند و در تلاش بودند از کانالهای دیگر نیز مشتریان و بازار هدف خود را بیابند.
کریمیان میگوید:
«با چند فروشگاه گلوگیاه بزرگ در تهران و اصفهان همکاری میکنیم. در عین حال در شبکههای اجتماعی فعالیت زیادی داریم و محصول خود را در یکی دو وبسایت فروشگاه آنلاین مخصوص گلوگیاه و دیجیکالا هم برای عرضه گذاشتهایم.»
گروه اسمارتیپات علاوه بر این موارد در نمایشگاه کالاهای لوکس تهران شرکت کرد و طی رویدادی که در مجتمع تجاری تفریحی سانا برگزار شد، توانست محصول خود را به مردم عرضه کند.

راه سخت توسعه
از ابتدای شروع کار اسمارتیپات تاکنون هفت محصول مختلف طراحی شده که دو طرح از آنها به مرحله نهایی و نیمهصنعتی رسیده و با نامهای «طرح الماس» و «طرح صدف» تجاری شده است.
کریمیان، مدیر اسمارتیپات درباره سیر تحول طرحهای گلدانهای هوشمند میگوید: «اولین طرح از اسمارتیپات را با گلدانهای معمولی که در بازار وجود دارد، به عنوان محصول اولیه و MVP طراحی کردیم و حتی توانستیم هفت عدد از آنها را هم بفروشیم. در ادامه راه خود به صورت مستمر از مشتریان و افراد کارشناس بازخورد میگرفتیم و روی طراحی محصول خود اعمال میکردیم. بیشتر این تغییرات حول محور زیبایی محصول و تزئین آن بودند.»
معضلی به نام تولید در ایران
فائزه لعل، مدیر داخلی اسمارتیپات درباره مهمترین چالش در استارتآپهای سختافزاری اینگونه توضیح میدهد: «یکی از اصلیترین چالشهایی که استارتآپهای سختافزاری در ایران دارند، ساخت محصول است و به همین علت است که استارتآپهای سختافزاری را کمتر در کشور میبینیم.
روند توسعه محصول ما به این صورت است که محصول اولیه را طراحی میکنیم، به بازار میبریم و با بازخوردهایی که دریافت میکنیم، میتوانیم آن را ارتقا دهیم.
کار وقتی سختتر میشود که محصول ما هم سختافزاری و هم نرمافزاری باشد. چرا که تغییر هر دو با هم زمانبر است و هزینه زیادی میخواهد. در عین حال تولیدکنندگان و سازندگان هم نمیتوانند محصولی را با تیراژ پایین تولید کنند و برای اینکه به لحاظ اقتصادی به صرفه باشد، باید رقم مشخصی از محصول تولید شود که برای ما نیز نامناسب است. هم از نظر اقتصادی و هم اینکه ما در مرحله یادگیری هستیم و میخواهیم محصول را بعد از دریافت بازخوردها اصلاح کنیم.
پس از تولید محصولات در متراژ پایین هم مجبوریم گلدان را که میشد با قیمتی بسیار بهصرفهتر به فروش رساند، با قیمتهای بالا به عرضه کنیم که همین مسئله باعث میشود تعداد مشتریان کمتری بتوانند گلدان هوشمند را تهیه کنند. در عین حال محصول تازه تولید شده و در دست اصلاح را هم نمیتوان به دست مشتریان و خریداران رساند، چرا که به مرور تغییرات زیادی میکند و در نهایت باعث نارضایتی مشتریان میشود.»

در نتیجه همین چالش باعث شده این گروه مشتریان خاص خود را داشته باشد و اگر قرار باشد گلدانهای هوشمند خود را به صورت انبوه تولید کند و به فروش برساند، قیمت جدید و در نتیجه مشتریان جدیدی خواهد داشت که خواستههای متفاوتی دارند.
در حال حاضر نیز برای بهصرفهتر کردن هزینهها طرح الماس را به جای قالب پلاستیکی از قالبهای دستی استفاده میکنیم که میتوان آنها را در تعداد کم تهیه کرد و پس از مونتاژ به دست مشتریان رساند.
چالش دیگری که این گروه با آن مواجه شدند، خواسته مشتریان آنها مبنی بر تنوع در محصولات بود. کریمیان در توضیح میگوید:
«در ارتباطی که با مشتریان داشتیم، بیشتر به دنبال تنوع در جزئیات محصول مانند رنگ، شکل، اندازه و گزینههایی از این دست بودند. هر کدام از مشتریان خواسته متفاوتی دارند و میخواهند محصول مطابق سلیقه آنها تنوع داشته باشند تا قدرت انتخاب بیشتری داشته باشند. با این همه ما مجموعهای از بازخوردهایی که دریافت میکنیم را بررسی میکنیم و بهترین گزینه را در پیش میگیریم.»
کشت سبزیجات خانگی، طرحی برای آینده اسمارتیپات
کریمیان درباره برنامههای آینده اسمارتیپات میگوید: «پروژههای بیشتری در ذهن داریم که همگی آنها در حوزه گجت هوشمند، اینترنت اشیا و گلوگیاه است. به عنوان مثال یکی از این پروژهها به این صورت است که میخواهیم کیت پرورش سبزیجات خانگی را طراحی کنیم و در اختیار مشتریان قرار دهیم تا هم از سلامت سبزیجات خود مطمئن باشند و هم حس خوب پرورش گیاهان را تجربه کرده باشند و بدون دانش زیاد درباره این سبزیها آنها را رشد و پرورش دهند.»
محصول دیگر اسمارتیپات مروارید نام دارد و سیستمی برای این گلدان طراحی کردهاند که میتوان آن را در هر پوستهای جا داد.

اقیانوس کسبوکار برای این استارتآپ محیط زیستی آبی است و رقیب داخلی ندارد. به گفته اعضای این گروه، حالا به علت اختلاف قیمت در بازار ارز هم نمونههای خارجی که پیش از این در بازار بودند، کمتر دیده میشوند و اختلاف قیمت بالایی با گلدان هوشمند اسمارتیپات دارند. واردات برخی از آنها هم متوقف شده است. بنابراین فرصت مناسبی برای توسعه کسبوکار خود دارند و میتوانند سهم بازار بیشتری را به دست بیاورند.
هسته مرکزی اسمارتیپات اکنون یک گروه پنج نفره است و با افراد متعددی به صورت پروژهای همکاری دارد. این گروه پس از دوره حضور خود در سامانه تامین مالی جمعی در حال مذاکره با سرمایهگذاران است و تلاش میکند برای کسبوکار نوپای خود سرمایه جذب کند.