داستان موفقیت تیم تلویزیون هوشمند هوما، از جمله پروژه‌های موفق و قدیمی در نیک‌استارتر را با ۳۳۷ درصد موفقیت در فروش از زبان خودشان بشنوید.
آلفرد مونتپر، نویسنده و فیلسوف قرن بیستم جمله معروفی درباره کسب‌وکارهای موفق دارد که می‌گوید:
«همه کسب‌وکارهایی که به سرانجام خوبی رسیدند، برپایه دوستی بنا شده بودند.»
تیم هوما مصداق بارز این جمله است. «رضا سجادی» هم‌بنیان‌گذار هوما با اشاره به «بهنام شکیبافر» بنیان‌گذار دیگر این کسب‌وکار می‌گوید: «بیشتر از بیست سال است که با هم دوست هستیم. حوزه‌های فعالیت ما متفاوت بود، من در حوزه نرم‌افزار تجربه بیشتری داشتم و بهنام در حوزه سخت‌افزار. به همین دلیل هیچ‌گاه تا پیش از هوما با هم همکار نبودیم. اما همیشه بین ما تبادل نظر درباره ایده‌های کسب‌وکار و فناوری‌های جدید وجود داشت.»
این تیم با محصول خود، گجت هوشمند تی‌وی باکس هوما دوره کمپین موفقی را در نیک‌استارتر گذراند و حالا هم برنامه‌های زیادی در سر دارند که به دنبال اجرایی کردن آنها هستند. پای صحبت‌های این کسب‌وکار دو ساله نشستیم تا از شروع هوما و عوامل موفقیت و موانع سر راه این استارت‌آپ مطلع شویم.
اقیانوس آبی تلفیق سخت‌افزار و نرم‌افزار
سجادی درباره شکل‌گیری ایده هوما می‌گوید: «در نمایشگاه الکامپ سال ۹۵ به این نتیجه رسیدیدم که استارت‌آپ‌های زیادی نداریم که بخواهند با تلفیق سخت‌افزار و نرم‌افزار یک محصول مجزا بسازند. در آن زمان هردوی ما از پروژه‌های قبلی که در دست داشتیم دلسرد شده بودیم و به دنبال یک ایده بهتر بودیم. بعد از این نمایشگاه متوجه شدیم در این بخش فرصت‌های زیادی وجود دارد که می‌توانیم سراغ آنها برویم.»
با این حال تی‌وی باکس هوما نخستین چیزی نبود که به ذهن آنها رسید. به گفته سجادی، آنها بررسی‌ها و مطالعه‌های بسیاری روی ایده‌های مختلف داشتند تا سرانجام به هوما رسیدند. سجادی می‌گوید: «ایده‌های متنوعی درباره گجت‌های مورد استفاده در ماشین داشتیم. یک روز بهنام از اپل‌تی‌وی صحبت کرد و ایده تولید هوما از آنجا شکل گرفت.»
یک گروه چهار-پنج نفره به عنوان هسته اولیه هوما تشکیل دادند و به مرور هر کدام افرادی از حوزه کاری خود به آن اضافه کردند تا اینکه گروه کنونی هوما تشکیل و تکمیل شد.
جاده ناهموار تولید گجت هوشمند تلویزیون
شکیبافر درباره تولید هوما می‌گوید: «می‌دانستیم که جای خالی سخت‌افزاری که بتواند انجام بسیاری از کارهای روزمره را برای ما آسان کند، حس می‌شود. حال این سخت‌افزار می‌توانست هرچیزی باشد. می‌شد وسیله‌ای باشد که از آن در ماشین، محل کار و خانه استفاده می‌کنیم و حتی به قدری کاربردی باشد که در جیب جا شود و بتوانیم همیشه آن را همراه خود داشته باشیم. در ابتدا تصور می‌کنیم تولید محصولی مانند هوما می‌تواند بسیار ساده باشد و به کمک بوردهای raspberry pi می‌توانیم دستگاهی بسازیم که فیلم و سریال پخش می‌کند و بعد هم خیلی سریع محصول را به بازار عرضه می‌کنیم. با بررسی‌ها و آزمایش‌های بیشتر؛ از لینوکس هم استفاده کردیم اما در نهایت به این نتیجه رسیدیم که اگر قرار است محصول ما دستگاه کاربردی باشد و کیفیت آن مشابه دستگاه‌هایی باشد که شرکت‌هایی مانند اپل و آمازون از آن استفده می‌کنند، لینوکس گزینه خوبی نیست. سراغ اندروید رفتیم و حالا raspberry pi هم گزینه خوبی نبود.»
به گفته شکیبافر پس از تست‌های فراوان روی محصول، سرانجام هومای امروزی شکل گرفت. سخت‌افزار این دستگاه را گروه هوما طراحی کرده است و سیستم اندرویدش را هم تا حد زیادی شخصی‌سازی کرده‌اند.
علت بخشی از مشکلات خودمان بودیم
سجادی نیز درباره موانعی که بر سر راه توسعه هوما قرار داشتند، توضیح می‌دهد: «دو مشکل بزرگ داشتیم. نخستین مسئله خود ما بودیم. آگاهی لازم نسبت به کاری که می‌خواستیم انجام بدهیم نداشتیم. نمی‌دانستیم برای موفق شدن در این کسب‌وکار کدام‌یک از راه‌های موجود را برویم و همین باعث شد هوما تغییرات زیادی را از سر بگذراند تا به اینجا برسد. به شتاب‌دهنده‌ها پناه بردیم تا به ما کمک کنند و راه و چاه خیلی مسائل را به ما نشان دهند. این اتفاق تا حدی هم افتاد، اما چند هوما ساخته شد تا در نهایت به محصول امروزی برسیم و بتوانیم با اعتماد بگوییم مورد نیاز بازار است و می‌تواند برای مشتریان و کاربران جذاب باشد.»
به عقیده او اگر زمانی هم در این میان از دست داده باشند، به خودشان باز می‌گردد و اگر الان بخواهند استارت‌آپ یا کسب‌وکار جدیدی را شروع کنند، می‌توانند از تجریبات گذشته استفاده کنند و بهینه‌تر پیش بروند.
موضوع دومی که سجادی مطرح می‌کند، فضای کسب‌وکار کشور است. او می‌گوید: «در این فضا همه تلاش می‌کنند خود را بیشتر از چیزی که واقعا عمل می‌کنند نشان دهند و در نتیجه اغلب به سمت اغراق و بزرگ‌نمایی کشیده می‌شوند. ما در حالی وارد این فضا شدیم که برنامه‌ریزی‌های مشخی داشتیم، اما بعد متوجه شدیم افراد یا سازمان‌هایی که به نظر قدرتمند و بانفوذ به نظر می‌آمدند، توانایی زیادی برای کمک به ما ندارند. این مسئله تا حد زیادی باعث شد بخشی از برنامه‌ریزی‌های ما بهم بریزد. علاوه بر این مشکل دیگری که در فضای کسب‌وکار وجود دارد، دورویی است. همین باعث می‌شود استارت‌آپ‌ها و کسب‌وکارهای زیادی وقت خود را در این میان هدر دهند که برای یک حوزه کاری ما اصلا مناسب نیست.»
زیرساخت تولید با تعداد محدود در کشور نداریم
مشکلات هوما در حوزه کسب‌وکار به اینجا ختم نمی‌شود و خود کاربران نیز چالش دیگری برای تیم هوما بودند. به گفته سجادی کاربران تا پیش از این هیچ تصوری از محصول ندارند و وظیفه هوما این است که در ابتدا محصول را برای عموم مردم تعریف و معرفی کند و به آنها پیش‌زمینه‌ای بدهد تا بتوانند تصور کنند با وجود هوما از چه مزایایی برخوردار خواهند بود تا هوما را خریداری و استفاده کنند.
شکیبافر نیز مسائل پیرامون تولید انبوه محصول را اینگونه توضیح می‌دهد: «جدا از ثابت نبودن قیمت دلار و بهم‌ریختگی در بازار به دلیل نوسان ارزی، زیرساخت‌های تولید زیادی در کشور وجود ندارد. اگر یک تولید کننده بخواهد محصول ما را بسازد مجبور است حداقل بین هزار تا ده هزار قطعه تولید کند تا برای او صرفه اقتصادی داشته باشد. بنابراین برای ما چاره‌ای نمی‌ماند تا محصول خود را در چین تولید کنیم. در حال حاضر هوما اینجا طراحی و در چین مونتاژ می‌شود.»
با این وجود بازار کار هوما آن‌قدرها هم تیره و تاریک نیست. گجت هوشمند هوما هیچ نمونه داخلی دیگری در خود ندارد. تنها یکی دو محصول هستند که در زمینه IPTV فعالیت می‌کنند. مانند دستگاهی که تنها می‌توانند برنامه‌های موجود در تلویزیون اینترنتی آیو را پخش کند.
تجربه کراودفاندینگ موفق
هوما در دوره تامین مالی جمعی خود در هوما توانست مبلغی بیش از ۷۱ میلیون تومان جمع‌آوری کند و از حمایت ۲۰۵ درصدی مردم برخوردار شود. شکیبافر درباره تجربه دوره کراودفاند هوما در نیک‌استارتر می‌گوید: «کراودفاندینگ در دنیا روش خیلی خوبی برای محصولاتی است که برای اولین بار می‌خواهند به بازار معرفی شوند، خصوصا اگر سخت‌افزاری هم باشند. هرچند کراودفاندینگ در ایران خیلی جا نیفتاده و تعداد کمی هستند که از کارکرد آن آشنایی دارند. بنابراین حضور در کراودفاندینگ برای ما بیش از آنکه در تامین هزینه‌ها تاثرگذار باشد، در جهت ارتباط با کاربران و پیدا کردن بازار هوما مهم بود. در این میان نیک‌استارتر خوشنام بود و ما هم تجربه خوبی را با آنها در دوره کمپین خود داشتیم. حالا هم ایده‌های زیادی برای کراودفاند کردن محصولات داریم و قطعا آنها را دنبال می‌کنیم.»
سجادی درباره این تجربه اضافه می‌کند: «به نظرم موفق شدن یک کسب‌وکار در دوره تامین مالی جمعی خود بیشتر از هرچیز به خود آن کسب‌ؤکار بازمی‌گردد. از آنجا که فرهنگ کراودفاندینگ در کشور خیلی جا نیفتاده است، هر پروژه‌ای که می‌خواهد محصول یا خدمت خود را کراودفاند کند، بیش از هر بخشی، خودش باید تلاش کند. فعلا این شرایط در ایران نیست که پروژه‌ای روی سایت برود و بتواند دو میلیون دلار فروش داشته باشد و باید تلاش کند، برنامه‌ای را که می‌خواهد برای فروش محصول یا خدمت داشته باشد، همزمان با دوره کراودفاند شروع کند.»
راه روشن آینده هوما
هوما برای ادامه راه خود برنامه‌های زیادی در سر دارد که فعلا قرار نیست از جزئیات آن چیز بیشتری بدانیم. به گفته سجادی برنامه توسعه هوما از یک سال پیش طراحی و نوشته شده است و سرویس‌های بعدی که می‌خواهد ارائه دهد در حوزه تلفیق سخت‌افزار و نوم‌افزار و هوشمندسازی زندگی روزمره خواهد بود.
بنیان‌گذاران: سید رضا سجادی، بهنام شکیبافر
تیم طراحی: حسن همتی، آذین قاسمی، دکتر محمدرضا عمادیان مهر
تیم سخت‌افزار: امیررضا کلاهدوز، پریسا مشرقی، امیرعلی ابراهیمی
تیم نرم‌افزار: علی خباز، حامد غیور، سروش فرخ نیا، رضا رفیعا، حمید سجادی، مهلا راحتی قوچانی
مدیر برندینگ: محمد میرکی
تیم تولید محتوا و شبکه‌های اجتماعی: نفیسه خندان، محمود بادیانی
